Спадчына: 5 клас

Разгадайце крыжаванку

Прыроды вечная краса

Рыхтуемся да алімпіяды

Раённая алімпіяда па беларускай мове і літаратуры

V клас

1. Падкрэсліце словы, якія маюць націск на першым складзе.

Страха, іней, вольха, вярба, верабей, ясень, багна, кідаць, пчала.

2 б.

2.Знайдзіце ў сказах амонімы і падкрэсліце іх.

а) Стары казак ведаў многа казак.

б) Белае пакрывала снегам пакрывала і палі, і лясы, і лугі.

в) Ой, вы дзеці, мае дзеці, дзеж мне шчасце сваё дзеці.

3 б.

3. Напішыце, як называюць:

а) чалавека, які здзейсніў подзвіг __________________________

б) вялікую гару снегу, намеценую ветрам ___________________

в) прыемны пах кветак ___________________________________

6 б.

4. Падбярыце і запішыце антонімы да слоў.

Родны	-
Лёгка	-
Стары	-
Цёплы	-
Дзень	-
Чорны	-

6 б.

5. Запішыце словы, змяніўшы іх так, каб замест т пісалася ц, а замест д – дз.

Горад		Плот
Іду		Абодва
Росквіт		Сакрэт

6 б.

6. Падкрэсліце ў сказах фразеалагізмы і растлумачце іх значэнне.

а) Сёлета грыбоў у лесе хоць касой касі.___________________________

б) Ён толькі абяцанкамі корміць. _________________________________

в) Дроў пад паветкаю – кот наплакаў. _____________________________

6 б.

7.У кожным сказе дапішыце аднародныя члены сказа (не менш за чатыры). Пастаўце патрэбныя знакі прыпынку.

1.На паліцы ў маім пакоі стаяць кнігі беларускіх пісьменнікаў ____________________________________________________________ ________________________________________________________________

2.Віця любіць чытаць беларускія газеты і часопісы ____________________________________________________________ ________________________________________________________________

10 б.

8.Складзіце і запішыце сказы па схемах.

а) [ ], і [ ]. ______________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________________

б) [ ], але [ ]. ___________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________

в) [ ], каб ( ). ___________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________

г) [ ], таму што ( ). ___________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________

д) [ ], [ ]. ________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________

10 б.

9.У беларускага народа багатая духоўная спадчына. Запішыце вядомыя вам жанры фальклору (вуснай народнай творчасці).

________________________________________________________________________________________________________________________________

3 б.

10. Запішыце імёны і прозвішчы аўтараў наступных твораў.

а) паэма “Нарач”
б) казка “Нямоглы бацька”
в) верш “Кропля”

3 б.

Усяго 55 балаў

Разгадайце крыжаванку

Прыроды вечная краса

Рыхтуемся да алімпіяды

ЗАДАННІ ПЕРШАГА ЭТАПУ АБЛАСНОЙ АЛІМПІЯДЫ
ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ І ЛІТАРАТУРЫ

5 КЛАС

Заданне 1.Спішыце, падзяляючы тэкст на сказы. У канцы сказаў пастаўце патрэбныя знакі прыпынку. Знайдзіце сказ са звароткам, пастаўце знакі прыпынку.

Вясна непрыкметна перайшла ў лета дні паплылі над зямлёй светлыя і сонечныя нагрэтая за вясну зямля набірала сілу зеляніна на ёй расла і шырылася жыта выйшла ў колас месцамі з’явіліся пяшчотныя каласкі з прыўзнятымі вусікамі зазелянелі ячмяні і аўсы дары сонейка зямлі сваё святло і цеплыню

5 балаў

Заданне 2.Устаўце прапушчаныя літары.

Б…логія, д…фрагма, п…яніна, пер…дыка, б…графія, д…гностыка.

3 балы

Заданне 3. Запішыце словы па-беларуску.

Инженер, легенда, канцелярия, сержант, яблоко, сердце, церемония, медвежата.

4 балы

Заданне 4. Прачытайце. Выпішыце сказ, які адпавядае намаляванай ніжэй схеме.

А) Пад вечар неба зацягнулі цяжкія хмары.

Б) Разгуляўся вецер.

В) Зламаў на полі дуплаваты разгалісты дуб, вывернуў з каранямі высачэзную ліпу.

Г) Пайшоў спорны халодны дождж

_._._._. _ _ _ _ ________ ________ .

____________

2 балы

Заданне 5. Запоўніце табліцу.

Пішам	Вымаўляем
Футбол
След
Пяю
Ясень

4 балы

Заданне 6. Падбярыце беларускія адпаведнікі да запазычаных слоў:

Антракт - …, афіша - …, дыскусія - …, аргумент - …, бар’ер -…, аналогія -….

3 балы

Заданне 7.Складзіце па два сказы з наступнымі амонімамі.

Лісічка – лісічка, насып – насып

4 балы

Заданне 8. Дапішыце беларускія прымаўкі:

1. Рыхтуй летам сані, а ….

2. Жураўлі ляцяць высока - ….

3. Хто полю годзіць, у таго …

4. Дарагая тая хатка, дзе …

5. На чужой старане і …

5 балаў

Максімальная колькасць балаў за ўсе заданні – 30 балаў = 100%

Раённая алімпіяда па беларускай мове

Заданне 1.Колькі звонкіх зычных гукаў у наступных словах? Паставіць адпаведную лічбу.

Цуда	гарбуз	раз’езджаны
Лічба	дождж	знаходка
Жолуд	жаніцьба	падказка
Абход	завадзь	просьбіт

Заданне 2.Утварыце і запішыце словы, значэнне якіх пададзена ў дужках.

Кароль - ………………(жонка караля);………………(сын караля); ……………….. (дачка караля).

Цар - ……………….(жонка цара); ……………(сын цара); ………………(дачка цара).

Князь - ……………(жонка князя); ……………..(сын князя); ………………(дачка князя).

Поп - ……………….(жонка папа); ……………..(сын папа); ………………..(дачка папа).

Заданне 3. Уставіць у прыказкі патрэбныя словы, якія з’яўляюцца назвамі частак маўленчага апарату.

1)Знаеш ты толькі, што з ______________ ў ____________

2)Еш капусту з грыбамі, трымай _____________ за зубамі.

3)Міл жабе арэх, ды _______________________Бог не даў.

4)На галодны __________________ добра і гэтак.

5)Нікому _______________________ не завяжаш.

6)Не сунь ____________________ ў чужое проса.

7)Хто з _____________________, той з піражком.

Заданне 4.Некаторыя паняцці ў рускай мове падаюцца праз словазучэнні, якія ў беларускай мове абазначаюцца адным словам. Зрабіць пераклад.

Вопросительный знак-_______________, берёзовый сок-_______________________, печная труба-_____________, белый гриб-_________________, восклицательный знак-_______________, кукурузный початок-_________________, летучая мышь-____________, носовой платок-______________, тёплые края-_________________.

Заданне 5. Падабраць пару.

Авечка -___________, асёл-______________, індык-____________,гусь-_________, вярблюд-____________,курыца-_____________,качка-_______________,кот-____________, ліса-__________, леў-_____________, паўлін-____________, мядзведзь-________________.

Заданне 6.Падабраць антонімы да прыметніка ў наступных выразах.

Свежы (ая) (вецер, газета, думка, след, трава, чалавек).

Заданне 7.Запісаць адным словам.

1.Прылада для дыхання чалавека пад вадою-____________________________

2.Цыркавая гімнастыка-_____________________________________________

3.Від збана з вузкім горлам-__________________________________________

4.Аўтар музычных твораў-____________________________________________

5.Павелічальнае шкло ў аправе-________________________________________

6.Неадукаваны, недасведчаны чалавек-__________________________________

7.Пластычная маса____________________________________________________

8.Прыступкі лесвіцы___________________________________________________

Заданне 8. Назваць твор і яго аўтара па героях.

Героі твора	Аўтар і назва твора
1)Галіна, Васілёк, Барына
2)Пятро, Гнат
3)Алесь, Костусь, Уладзя, Ясь

Заданне 9.Адгадаць шарады (у якасці падказкі можна паведаміць, што тут зашыфраваны гарады Беларусі).

воск+гарт+лес=________________________________

града+ кавун=__________________________________

тара + мыла=__________________________________

ліс + сок + гар =________________________________

сава + тып=___________________________________

ачаг + роў=____________________________________

Заданне 10.Дапісаць патрэбныя літары ў клеткі, каб атрымаліся словы.

в	е	р	а
в	е	р	а
в	е	р	а
в	е	р	а
в	е	р	а

Юнаму казачніку

Напішы казку, намалюй ілюстрацыі да яе і аформі ў выглядзе кніжкі. Пры напісанні казкі кіруйся наступнымі парадамі:

1) Падумай, якая казка ў цябе павінна быць — чарадзейная, бытавая, нра жывёл.

2) Падбяры назву казцы.

3) Героі казкі.

4) Падумай, якія казачныя прадметы будуць дапамагаць героям.

5) Асноўная думка казкі.

6) Паслядоўнасць дзеяння.

7) Выкарыстай у казцы фальклорныя выразы.

8) Намалюй да асноўных эпізодаў казкі ілюстрацыі.

Міні-віктарына:

1) Дапоўніце народныя прыкметы:

Шмат снегу — шмат... .

Шмат вады — шмат...

Жабы квакаюць — ... .

Дым з каміноў падымаецца ўверх —... .

2) Адкажыце на жартоўныя загадкі:

Чым заканчваецца апавяданне?

У авадня спераду, а ў вавёркі ззаду.

3) Аднавіце прыказкі, каб яны сталі правільнымі:

Калі топішся, малога павучай.

Ладзь калёсы зімой, за саломінку схопішся.

Старога паважай, а сані летам.

4) Адгадайце метаграму:

У агародзе ён на градцы,

Пад сонцам, як кумач, гарыць,

«М» на «л» змяню ў пачатку —

Паверхняй мэблі заблішчыць.

5) Адгадайце загадку:

Расчашу сама адну я,

Сама заплятуся,

А другое не крану,

Пагладзіць баюся.

Шасне грэбень востры —

Травы ніц кладуцца.

ІІІто гэта за сёстры,

Як яны завуцца?

Раённая алімпіяда па беларускай мове. 5 клас

Заданне 1.Колькі звонкіх зычных гукаў у наступных словах? Паставіць адпаведную лічбу.

Цуда	гарбуз	раз’езджаны
Лічба	дождж	знаходка
Жолуд	жаніцьба	падказка
Абход	завадзь	просьбіт